Ngan là một giống thủy cầm phổ biến được nhiều người chọn lựa để chăn nuôi tại Việt Nam. Đa số bà con thường chọn phương pháp chăn thả theo hình thức quảng canh, với quy mô nhỏ nhằm tận dụng diện tích đất dư thừa hoặc sử dụng phụ phẩm từ nông nghiệp. Tuy nhiên, do ngan phát triển chậm và có năng suất thấp, nên không mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Để nuôi ngan nhanh lớn, cần áp dụng khoa học và kỹ thuật vào quy trình chăn nuôi, bao gồm cách cho ăn, quy trình chăm sóc, vệ sinh chuồng, và phòng tránh bệnh tật. Chỉ thông qua việc thực hiện đúng các phương pháp này, người chăn nuôi mới có thể đạt được kết quả tốt trong việc nuôi ngan nhanh lớn. Hãy cùng Máy Ấp Trứng Hào Quang khám phá chi tiết hơn về kỹ thuật nuôi ngan mau lớn thông qua bài viết dưới đây.
1. Lựa chọn ngan giống để nuôi
Hiện nay, có sự đa Giống ngan nội: Bao gồm các giống như ngan Trâu, ngan Dé, ngan Sen... Mặc dù giống ngan nội có năng suất thịt và trứng thấp, nhưng chúng dễ nuôi. Quảng canh là phương pháp chăn nuôi tốt, giúp tăng cường sức đề kháng và giảm thiểu nguy cơ bị bệnh tật. Ngoài ra, phương pháp này cũng phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của Việt Nam. dạng về các giống ngan, được chia thành 2 nhóm chính như sau:
Giống ngan ngoại: R31, R51, R71... là giống ngan nhập khẩu từ Pháp. Ưu điểm lớn nhất của giống ngan ngoại là năng suất thịt và trứng rất cao. Vì vậy, một trong những cách nuôi ngan nhanh lớn là sử dụng giống ngoại để tăng hiệu quả chăn nuôi. Bà con nên lựa chọn những con ngan con mới nở đúng sau khoảng từ 34-35 ngày ấp trứng vì chúng khỏe mạnh, hoạt bát, lông khô và bông, mắt sáng. Tránh chọn những con có các đặc điểm như khèo chân, bết lông, bết hậu môn, kích thước quá nhỏ,...
Ngan đực thường thì sẽ có tốc độ tăng trưởng về kích cỡ thương phẩm lớn hơn so với con ngan cái. Vì vậy, nếu bà con chăn nuôi ngan để thu hoạch thịt, bà con nên chọn những chú ngan đực để nuôi thì sẽ đạt hiệu quả kinh tế cao hơn. Trong đàn ngan mới nở, đối với các con ngan đực sẽ có đầu to, mỏ dài, chân to hơn và ít linh hoạt hơn so với ngan cái.
2. Xây dựng chuồng nuôi
Có thể xây dựng chuồng nuôi ngan kiên cố khi quy mô chăn nuôi lớn hoặc sử dụng các vật liệu như tre, gỗ, nứa... để xây dựng chuồng đơn giản. Chuồng cần phải được bảo đảm sạch sẽ, cao ráo, thoáng mát và có thể chống lại mưa gió. Đảm bảo rào kĩ chuồng để ngăn chuột, rắn... xâm nhập. Nền chuồng có thể lát bằng gạch, xi măng nhưng cần đảm bảo độ dốc về phía cống thoát nước để thuận tiện cho việc vệ sinh chuồng.
Nếu nuôi ngan trên cạn, cần xây sân chơi và bể nước để ngan có thể bơi và tắm rửa. Cần trồng cây xanh hoặc lợp mái che để tạo bóng mát. Khu sân chơi và bể nước cần được rào kĩ, ngăn ngan xổng ra ngoài. Nếu bạn chăn nuôi ngan kết hợp thả ra đồng ruộng... thì không cần phải xây bể nước và khu vực sân chơi.
Tùy theo giống ngan và phương pháp chăn nuôi để ước lượng diện tích xây chuồng. Hoặc tham khảo về độ tuổi của ngan để ước lượng diện tích chuồng nuôi:
- Ngan từ 1 – 10 ngày tuổi: 25 – 35 con/m2.
- Ngan từ 11 – 30 ngày tuổi: 15 – 20 con/m2.
- Ngan từ 30 ngày tuổi trở lên: 5 – 6 con/m2.
Chuồng chăn nuôi ngan cần được sắp xếp đầy đủ máng ăn, máng uống, vệ sinh hàng ngày và cung cấp nước sạch thường xuyên để ngan uống theo nhu cầu.
3. Kỹ thuật úm ngan con
Trước khi ướm ngan con, việc sát trùng chuồng trại là bước quan trọng không thể bỏ qua. Sử dụng chất độn như mùn cưa hoặc rơm rạ băm nhỏ để làm chất độn chuồng. Đảm bảo máng ăn, máng uống luôn sạch sẽ, chuồng nuôi thoáng mát nhưng không quá gió lùa và đảm bảo cung cấp đủ ánh sáng. Trước khi thả ngan con vào chuồng, hãy đảm bảo chuồng được sưởi ấm.
*Nhiệt độ trong chuồng ướm ngan:
Để duy trì nhiệt độ từ 31 – 32 độ C cho ngan từ 1 – 3 ngày tuổi.
Để duy trì nhiệt độ từ 29 – 30 độ C cho ngan từ 4 – 8 ngày tuổi.
Để duy trì nhiệt độ từ 27 – 28 độ C cho ngan từ 9 – 13 ngày tuổi.
Để duy trì nhiệt độ từ 25 – 26 độ C cho ngan từ 14 – 28 ngày tuổi.
Nhiệt độ trong chuồng nên được đo tại khoảng cách cao ngang đầu ngan để đảm bảo chính xác. Sau 28 ngày tuổi, có thể cho ngan sống theo nhiệt độ tự nhiên của môi trường.
*Độ ẩm:
Độ ẩm từ 60 – 70% là lý tưởng cho sự phát triển của ngan, đặc biệt là ngan con.
Để duy trì độ ẩm lý tưởng trong chuồng, cần rắc thêm chất độn để hút ẩm và giữ cho môi trường luôn khô ráo, đặc biệt khi khí hậu có độ ẩm cao như tại Việt Nam (dao động từ 80 – 90%).
*Chế độ chiếu sáng:
Chiếu sáng liên tục trong 24 giờ cho đến khi ngan con đạt 1 tuần tuổi. Giảm thời lượng chiếu sáng xuống còn 20/24 giờ khi ngan con đạt 2 tuần tuổi.
Tiếp tục giảm xuống còn 16/24 giờ khi ngan con đạt 3 tuần tuổi. Từ 4 tuần tuổi trở đi, có thể cho ngan sống theo ánh sáng tự nhiên.
4. Điều kiện nuôi ở môi trường khác
Để ngan con dưới 2 tuần tuổi phát triển khỏe mạnh, cần đảm bảo không có gió lùa vào chuồng. Đồng thời, việc cung cấp đủ nước sạch cho ngan uống theo nhu cầu cũng rất quan trọng. Đối với ngan dưới 1 tuần tuổi, nên cho uống nước ấm có nhiệt độ trên 15 độ C để giữ cho cơ thể chúng ấm áp.
Trong trường hợp thời tiết lạnh, có thể sử dụng lò sưởi dạng bếp than ủ trấu hoặc thắp đèn sợi để giữ ấm cho ngan. Đề xuất sử dụng bóng đèn 75W cho mỗi quây chứa 60-70 con ngan con. Khi sử dụng lò sưởi, cần chú ý đưa khói thải ra ngoài chuồng để tránh làm ngan con bị ngạt khí.
Quây ngan con nên được làm bằng cót ép với chiều cao khoảng 0,5m và chiều dài 4.5m để chứa 60-70 con ngan con. Sau 5 ngày, khi kích cỡ của ngan tăng nhanh, cần mở rộng diện tích để tránh tình trạng chật chội. Sau 3 tuần, có thể bỏ quây và cho ngan sống tự do trong chuồng để phát triển mạnh mẽ hơn.
5. Phương pháp chhăm sóc ngan
Hằng ngày, hãy dọn dẹp và rửa sạch chuồng trại, cũng như làm sạch máng ăn và máng uống để đảm bảo môi trường sạch sẽ cho sự phát triển tốt của bầy ngan. Hãy tiến hành sát khuẩn chuồng trại đều đặn 2 lần mỗi tháng để đảm bảo môi trường sống luôn trong tình trạng sạch sẽ và an toàn.
Theo dõi tình trạng sức khỏe của bầy ngan hàng ngày để đưa ra đánh giá chính xác:
- Nếu ngan di chuyển và phân bố đều trong chuồng, đó là dấu hiệu của sức khỏe tốt và môi trường sống thoải mái.
- Ngan con chụm đống lại có thể đang gặp lạnh.
- Ngan con há hốc mỏ, cánh dơ lên có thể đang gặp nhiệt quá cao.
- Ngan không di chuyển mà nằm tại một khu vực cố định có thể đang chịu ảnh hưởng của gió lùa.
- Lông ngan bết dính có thể là dấu hiệu của môi trường sống ẩm ướt kết hợp với chế độ dinh dưỡng không đủ.
6. Lịch tiêm vacxin phòng bệnh cho ngan
Lịch trình tiêm vắc xin phòng bệnh và bổ sung dưỡng chất cho ngan:
*Ngan từ 1-3 ngày tuổi:
- Bổ sung vitamin như B1, B-complex, ADE hoặc dầu cá.
- Dùng kháng sinh Ampi-coli, Steptomycin để phòng bệnh.
- Tiêm vắc xin phòng dịch tả lần 1.
*Ngan từ 18-25 ngày tuổi:
- Bổ sung vitamin và sử dụng kháng sinh phòng bệnh.
*Ngan từ 28-46 ngày tuổi:
- Sử dụng kháng sinh dự phòng bệnh E.coli, tụ huyết trùng, phó thương hàn kết hợp với vitamin.
*Ngan từ 56-60 ngày tuổi:
- Tiêm vắc xin phòng dịch tả lần 2.
*Ngan từ 70-120 ngày tuổi:
- Sử dụng kháng sinh dự phòng bệnh và bổ sung vitamin định kỳ 1-2 tháng/lần trong 3-5 ngày.
*Ngan từ 180-190 ngày tuổi:
- Tiêm vắc xin phòng dịch tả lần 3.
- Sử dụng kháng sinh và bổ sung vitamin phòng bệnh trong giai đoạn đẻ trứng.
*Sau 6 tháng tuổi:
- Tiêm vắc xin phòng dịch tả mũi nhắc lại.
Định kỳ phòng bệnh bằng kháng sinh 1-2 tháng/lần.
7. Bệnh thường gặp ở ngan và cách để điều trị
*Bệnh tụ huyết trùng:
Ngan bị tụ huyết trùng thường có các biểu hiện như số cao, lông xù, khó thở, ăn kém, chậm chạp và ủ rũ. Bệnh này gây viêm đường hô hấp, dẫn đến chảy nước mắt, nước mũi và tiêu chảy dạng trắng nhầy, sau đó chuyển sang màu vàng lục. Nếu bệnh kéo dài, ngan sẽ bị sưng khớp chân, khó di chuyển và cơ thể trở nên gầy yếu.
Nguyên nhân thường gặp của bệnh tụ huyết trùng là do thay đổi thời tiết đột ngột, môi trường sống không ổn định, chế độ dinh dưỡng kém và điều kiện nuôi nhốt không tốt.
Để phòng tránh bệnh, cần nuôi ngan theo mật độ khuyến cáo, chăm sóc và quản lý đàn ngan tốt, cung cấp chế độ ăn đủ chất và lượng kèm theo việc tiêm vắc xin đầy đủ.
Trong quá trình điều trị, có thể sử dụng các loại kháng sinh như Peniciline, Streptomycin, Oxytetracylin, Kanamycin...
*Bệnh phó thương hàn:
Ngan mới nở mắc bệnh này thường gặp tình trạng tử vong ngay lập tức. Ngan lớn hơn sẽ phát triển tiêu chảy nặng, gây mất nước nghiêm trọng, cơ thể ủ rũ, cánh xã xuống và lông dựng ngược. Các biểu hiện thần kinh như đi loạng choạng, run rẩy, lắc đầu và nghẹo cổ cũng có thể xuất hiện. Bệnh này có thể làm giảm tỉ lệ ấp nở thành công ở ngan đang trong thời kì sinh sản.
Vì chưa có vắc xin phòng bệnh cho bệnh phó thương hàn, việc duy trì vệ sinh môi trường nuôi ngan là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Cần thực hiện sát khuẩn chuồng trại định kỳ kết hợp với cung cấp đầy đủ dưỡng chất để nâng cao sức đề kháng của ngan.
Trong quá trình điều trị, có thể sử dụng các loại thuốc như Sulfaquino xaline 1% pha vào thức ăn hoặc Nofloxan, Enrofloxaxin để giúp ngan khỏi bệnh.
Kết luận
Nuôi ngan là một mô hình chăn nuôi hiệu quả, mang lại lợi nhuận cao. Ngan là loài dễ nuôi, ít bệnh tật, thức ăn dễ kiếm, giá thành sản phẩm cao. Áp dụng các kỹ thuật chăn nuôi ngan giúp ngan nhanh lớn sẽ giúp bà con nông dân tăng năng suất và lợi nhuận từ việc nuôi ngan.
Lưu ý:
- Ngan là loài dễ mắc bệnh, do đó cần chú ý phòng ngừa dịch bệnh cho ngan.
- Khi ngan có dấu hiệu bệnh tật cần phải cách ly và điều trị kịp thời.
- Ngan cần được cung cấp đủ nước sạch để uống.
- Nên cho ngan ăn thức ăn tươi ngon, không mốc hỏng.
- Nên vệ sinh chuồng trại thường xuyên để ngăn ngừa dịch bệnh cho ngan.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin cho ngan để phòng ngừa dịch bệnh.
Nuôi ngan cần có sự đầu tư ban đầu về chuồng trại, thức ăn, con giống,... Tuy nhiên, nếu bà con áp dụng đúng kỹ thuật, nuôi ngan sẽ mang lại lợi nhuận cao. Chúc bà con thành công!
