Gà Mía là một loại gà đặc sản nổi tiếng của Việt Nam, có thịt ngon và chất lượng cao. Chúng có khả năng kháng bệnh tốt, phù hợp với mô hình kinh tế trang trại. Tuy nhiên, để nuôi gà hiệu quả, ngoài việc chọn giống tốt, người chăn nuôi cần am hiểu về các yếu tố quan trọng như: hệ thống chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi, thức ăn, chăm sóc, vệ sinh và phòng tránh bệnh tật, cũng như quản lý gia cầm. Để hỗ trợ người chăn nuôi, Máy Ấp Trứng Hào Quang đã tổng hợp và giới thiệu kỹ thuật nuôi gà Mía từ A đến Z. Mong rằng tài liệu này sẽ hữu ích cho bà con trong quá trình chăm sóc và nuôi gà Mía.
1. Đặc điểm của gà Mía
Nuôi gà là một nghề truyền thống lâu đời liên quan chặt chẽ đến sản xuất nông nghiệp lúa nước tại Việt Nam. Trong những năm gần đây, việc áp dụng công nghệ vào cơ giới hóa đã thay đổi phương pháp nuôi gà. Từ việc nuôi gà nhỏ lẻ, tự phát, đã chuyển sang mô hình trang trại tập trung quy mô vừa và lớn. Các loại giống gà ngày càng đa dạng, đáp ứng được nhu cầu khắt khe của thị trường. Ngoài các loại gà ta, gà chọi, gà rừng, gà Đông Tảo, giống gà Mía cũng được đánh giá cao về năng suất, chất lượng và khả năng thích nghi với môi trường.
Gà Mía có những đặc điểm đặc trưng sau đây:
Gà Mía có nguồn gốc từ Đường Lâm, Sơn Tây, Hà Nội và là một giống gà ít bị pha tạp hơn so với các giống gà khác hiện nay tại Việt Nam. Chúng dễ chăm sóc, có khả năng chống lại bệnh tật cao và thích hợp với nhiều loại khí hậu ở các vùng khác nhau. Con trống có bộ lông màu mận chín, cánh và đuôi có màu đen xanh. Lông cổ có tông màu tím nhạt, mào đuôi dày, ít bị lai tạp như gà Ri.
Khả năng sản xuất thịt, trứng: Trong khoảng 4 tháng nuôi, gà trống đạt trọng lượng 2,3kg/con, gà mái đạt 1,9kg/con. Tốc độ tăng trưởng nhanh hơn so với gà Ri. Gà mái Mía bắt đầu đẻ trứng khi mới 6 tháng tuổi, trọng lượng trung bình của trứng là 2,4kg/con. Năng suất trứng của chúng dao động từ 50 - 55 quả/mái/năm. Vì vậy, giống gà này rất phù hợp cho việc nuôi lấy thịt.
Thịt của gà Mía thích hợp cho mô hình nuôi thả vườn. Khi kết hợp với nguồn thức ăn phù hợp, thịt gà Mía vẫn giữ được độ săn, chắc, thơm, ngọt và da giòn khi xuất bán.
2. Cách chọn giống gà Mía
Các tiêu chí cần được đáp ứng khi lựa chọn giống gà Mía nuôi trang trại:
Lựa chọn mua từ trại giống có uy tín, danh tiếng, và có giấy chứng nhận nguồn gốc rõ ràng để tránh việc mua phải giống bị pha tạp.
Chọn con giống khỏe mạnh, nhanh nhẹn, có bụng gọn, mỏ đều, mắt sáng tròn to. Chân gà con phải đứng vững chãi, không bị vẹo ở ngón chân.
Gà con cần có lông bông xốp, sạch sẽ, mọc đều. Phần đuôi gần cánh phải áp sát vào thân. Rốn của gà con cần khô và kín. Tránh chọn gà con có các đặc điểm như dị dạng, khoèo chân, mỏ vẹo, xệ bụng, rù rù, mắt lờ đờ.
Nên mua gà giống từ cùng một lứa để đảm bảo chúng có tốc độ phát triển ổn định và tránh tình trạng tấn công lẫn nhau.
Con gà mới nở cần được tiêm phòng theo lịch trình định kỳ để đảm bảo đầy đủ. Người chăn nuôi cần tuân thủ lịch tiêm đó để đảm bảo chăm sóc tốt cho đàn gà khi nuôi.
3. Cách xây dựng chuồng trại nuôi gà Mía
- Chuồng trại:
Gà Mía phù hợp với việc nuôi thả vườn trên diện tích đất rộng. Chuồng trại cần có khu vực nhốt gà vào ban đêm và trong thời tiết xấu, cũng như sân chơi cho chúng. Ngoài ra, cần có các khu vực phụ như khu vực chế biến thức ăn và xử lý chất thải. Diện tích vườn thả gà cần lớn hơn 2-3 lần so với chuồng nhốt.
Để xây dựng chuồng nuôi gà mía cần tuân thủ các tiêu chí sau:
- Đặt chuồng ở vị trí cao ráo, thông thoáng, dễ thoát nước, tránh nước ngập lụt khi mưa.
- Mái che: Có thể sử dụng mái fibro xi măng hoặc lá tranh, chiều cao ít nhất 3,5m từ nền đến đỉnh. Mái lợp ra ngoài vách chuồng 1m để tránh mưa hắt.
- Vách chuồng: Xây vách cao khoảng 30-40cm, phần còn lại sử dụng rèm che hoặc lưới thép, phên nứa để thông thoáng.
- Rèm che: Bố trí rèm che xung quanh vách tường để bảo vệ khỏi lạnh và gió. Rèm treo bên ngoài vách tường, cách vách khoảng 20cm.
- Ngăn ô: Phân chia chuồng thành các ô hoặc khu vực riêng biệt để quản lý đàn gà, bao gồm khu nuôi ấp, nuôi gà dò và gà thịt.
- Hệ thống cống rãnh thoát nước: Xung quanh chuồng cần có hệ thống rãnh thoát nước khi làm vệ sinh chuồng. Nước thải được dẫn vào hầm biogas.
- Bảo vệ bên ngoài: Xây tường bao hoặc hàng rào sắt cao ít nhất 1,2-1,5m để bảo vệ chuồng.
- Kho chứa: Cần có kho chứa nguyên liệu, thức ăn và dụng cụ, thiết bị chế biến thức ăn cho gà.
- Hố sát trùng: Trước cổng trại gà cần có hố sát trùng, sử dụng cresyl 3% hoặc vôi bột để khử trùng và tiêu diệt mầm bệnh.
- Vườn nuôi thả gà mía:
Để tạo bóng mát cho đàn gà, nên chọn những cây có tán cao và trồng cách mái chuồng khoảng 4 - 5m.
Bãi thả gà cần phải là nền đất vườn được nén chặt, bằng phẳng, không có hố nước đọng.
Diện tích yêu cầu cho mỗi con gà: ít nhất từ 0,5 đến 1m vuông.
- Lồng úm gà con:
Các trang trại chăn nuôi gà cần phải có lồng ấp để chăm sóc gà con. Người chăn nuôi có thể tự làm lồng ấp bằng các vật liệu như cót, tấm nhựa hoặc lưới thép bao quanh và phủ bạt ở bên ngoài.
Kích thước của lồng ấp: cao 0,5m; hình tròn có đường kính từ 2,8 - 3,0m, dùng để chăm sóc 400 con gà con.
Bố trí bên trong lồng ấp: sử dụng khay hoặc mẹt để đặt thức ăn cho gà con. Khay làm từ tôn có kích thước 60 x 50cm. Đèn sưởi sử dụng bóng đèn tròn công suất 60w - 100w treo cao khoảng 40 - 60cm so với mặt đất.
- Chất độn chuồng:
Trong chuồng gà, nên phủ một lớp chất lót dày từ 10 - 15cm để đảm bảo chân gà luôn khô ráo. Người chăn nuôi có thể sử dụng mùn cưa, xơ dừa, vỏ trấu kết hợp với vi sinh EM để giảm thiểu mùi hôi trong chuồng.
- Máng ăn, máng uống:
Gà con mía được nuôi trong lồng ấm ban đầu có thể sử dụng khay hoặc mẹt. Sau đó, có thể chuyển sang sử dụng máng ăn loại P50. Ngoài ra, nên bổ sung máng uống cho gà mía bằng cách sử dụng ống tre hoặc ống bương dài từ 1 - 1,5m, khoét lỗ trên mặt máng khoảng 1/3.
Hiện nay, máng uống phổ biến cho gà mía là loại gallon hoặc máng dài bằng uống bương giống như máng ăn. Đảm bảo các dụng cụ chăn nuôi được tẩy trùng, sát khuẩn và rửa sạch trước khi sử dụng.
- Bể tắm cát, máng cát sỏi:
Bố trí một khu vực bể tắm cát sỏi cho gà Mía trên sân vườn. Kích thước của bể là 1m rộng, 0,3m cao và 2m dài. Đủ chỗ cho khoảng 40 con gà. Người chăm sóc thường thêm sỏi nhỏ vào bể đều đặn. Gà Mía ăn sỏi nhỏ giúp tiêu hóa thức ăn hiệu quả hơn.
- Dàn đậu:
Cấu trúc giàn cho gà Mía được đặt bên trong chuồng nuôi. Giống như nhiều loại gà khác, gà Mía thích ngủ trên giàn vào ban đêm để giữ ẩm chân. Khoảng cách từ mặt đất đến giàn là 50cm. Mỗi giàn nên cách nhau khoảng 30 - 40cm. Tránh sử dụng cây tre quá trơn trượt.
4. Thức ăn cho gà Mía
- Nuôi gà Mía cho ăn gì?
Gà Mía là loài gia cầm dễ nuôi, có khả năng kiếm mồi tốt. Khi chăn nuôi theo mô hình tập trung công nghiệp, người chăn nuôi cần sử dụng các nguồn thức ăn từ nông nghiệp, phụ phẩm trồng trọt, chăn nuôi, chế biến thức ăn, thức ăn bổ sung, vitamin...
Cụ thể, thức ăn cho gà Mía bao gồm:
- Thức ăn ngũ cốc và củ: như ngô, gạo, cám, lúa mì, lúa mạch; củ sắn, khoai.
- Thức ăn họ đậu: như đỗ tương, đậu nành khô, bã đậu phụ, hạt lạc vừng khô, hạt hướng dương khô...
- Thức ăn từ động vật: như bột cá, bột xương thịt, bột nhộng tằm, bột lông vũ, giun đất, giun quế...
- Thức ăn có nhiều chất xơ: như cây chuối, cỏ voi, cỏ tự nhiên, rau bèo, lá bắp cải, lá su hào...
Chăn nuôi gà Mía bằng thảo dược giúp nâng cao chất lượng sản phẩm. Sử dụng thảo dược xung quanh chuồng trại còn giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ bị bệnh và virus cho đàn gia cầm. Các loại thảo dược phổ biến cho việc nuôi gà Mía bao gồm tỏi, gừng, lá thị, cỏ mực, cam thảo, quế chi, bồ kết...
Việc kiểm tra nguyên liệu chế biến thức ăn cho gà Mía cần được thực hiện một cách nghiêm ngặt, tránh sử dụng nguyên liệu ẩm, mốc, hoặc có chứa kim loại, rơm rác, gỗ vụn...
- Hướng dẫn cách chế biến thức ăn nuôi gà Mía tại nhà:
Việc tự chế biến thức ăn tại chuồng nuôi và áp dụng mô hình chăn nuôi khép kín giúp bà con có thể tự điều chỉnh, cân bằng dinh dưỡng cho gà, đồng thời giúp gà phát triển nhanh và không bị nhiễm bệnh.
Để hỗ trợ việc chế biến thức ăn cho gà tại nhà, có sẵn một số thiết bị máy móc như máy băm chuối, máy băm nghiền đa năng, Máy trộn thức ăn chăn nuôi và máy ép viên cám là hai thiết bị quan trọng trong ngành chăn nuôi.
Việc nghiền nhỏ nhóm thức ăn cung cấp chất xơ và phối trộn với cám giúp tăng hương vị thức ăn, trong khi nhóm thức ăn khác cần được nghiền thành bột và phối trộn theo tỉ lệ cụ thể trước khi đưa vào máy ép cám viên để tạo ra viên cám chặt chẽ cho gà ăn. Viên cám tự ép này có hàm lượng dinh dưỡng cao và an toàn, không chứa chất kích thích tăng trọng.
5. Cách chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho gà Mía
- Chăm sóc gà Mía:
Gà mía là một giống gà nội địa có tốc độ tăng trọng thấp, do đó không cần phải cung cấp quá nhiều thức ăn bổ sung để tăng cường dinh dưỡng. Việc này chỉ gây rối loạn tiêu hóa và giảm hiệu suất chăn nuôi.
Trong giai đoạn từ 0 - 3 tuần tuổi, việc rải đều thức ăn lên khay hoặc mẹt cho gà ăn là cách tốt nhất. Gà con cần được chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày, với số lượng bữa ăn khoảng 9 - 10 bữa/ngày khi chúng đã đạt 2 tuần tuổi. Điều chỉnh lượng thức ăn dựa vào tình hình thừa thức ăn để tránh lãng phí.
Từ 4 tuần tuổi đến khi giết thịt, nên cho gà ăn thức ăn viên tự chế để cung cấp đủ năng lượng cho sự duy trì và tăng trọng của chúng. Sử dụng máy ép cám viên kèm theo các mặt sàng có kích thước lỗ khác nhau để đảm bảo việc cung cấp thức ăn đồng đều và hiệu quả. Hãy cân nhắc kích thước của mặt sàng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của gà để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng cho chúng.
Vệ sinh chuồng trại nuôi gà Mía:
Trước khi bắt đầu nuôi gà Mía, cần phải làm sạch và vệ sinh chuồng kỹ lưỡng. Sử dụng vòi nước áp lực cao để rửa sạch chuồng và để khô. Sau đó, phải rải một lớp chất độn dày khoảng 10-15cm.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng Formol 2% để vệ sinh trần nhà, tường, sàn nhà và lưới trong chuồng nuôi gà.
Hãy duy trì việc vệ sinh định kỳ bằng cách quét dọn, tiêu diệt các loại ký sinh trùng, và khử mùi hôi ở cả bên trong và bên ngoài chuồng, cũng như ở hành lang đi lại.
Hãy nhớ làm sạch máng ăn và máng uống cho gà mỗi ngày. Hãy đảm bảo không để thức ăn thừa bị nấm mốc hoặc ôi thiu, gây ra nguy cơ lây nhiễm bệnh.
- Phòng bệnh cho gà:
Gà Mía có khả năng miễn dịch cao, tuy nhiên điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vệ sinh chuồng trại, kỹ thuật chăm sóc, dinh dưỡng và nguồn thức ăn. Để đảm bảo sức kháng của gà, quan trọng phải tuân thủ các biện pháp vệ sinh chuồng trại được khuyến cáo.
Phương pháp phòng bệnh hiệu quả cho đàn gà Mía là tiêm vacxin đúng lịch trình.
Trong mùa lạnh và thời tiết ẩm ướt, virus và vi khuẩn dễ tấn công gà. Do đó, cần cung cấp khẩu phần thức ăn đầy đủ và chất lượng tốt nhất cho gà Mía. Bổ sung B.Complex giúp tăng cường hệ miễn dịch cho gà.
Trong thời tiết lạnh, khi nuôi gà Mía thả vườn, nên nhốt chúng vào sân muộn hơn và nhốt sớm. Ngoài ra, có thể sử dụng bồ kết xông khói định kỳ 5-7 ngày/lần để giữ cho đường hô hấp của gà thông thoáng và phòng tránh bệnh tật.
Để nuôi gà Mía an toàn sinh học, có thể sử dụng nước tỏi pha loãng định kỳ 2-3 ngày/lần. Phương pháp này giúp tiêu diệt virus cúm gia cầm một cách hiệu quả.
6. Một số bệnh thường gặp ở gà Mía
- Bệnh Niucatxơn (Bệnh dịch tả):
Đây là một căn bệnh cấp tính lây lan do virus gây ra. Bệnh dịch tả có thể xảy ra ở mọi độ tuổi và lây lan rất nhanh trong vòng 3 - 5 ngày. Nếu không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên đến 100%.
Các triệu chứng của bệnh bao gồm hắt hơi, khó thở, chảy nước mũi, tiêu chảy, phân có màu xanh. Các biểu hiện nặng hơn có thể bao gồm run cơ, xã cánh, suy nhược cơ thể, liệt toàn thân và thậm chí là tử vong đột ngột.
Để điều trị, có thể sử dụng kháng thể Gumboro với liều lượng từ 2 - 4ml/con cho lần sử dụng đầu tiên. Lần sau sử dụng 2ml/con sau 4 ngày. Ngoài ra, có thể sử dụng kháng sinh như Genta-Costrim hoặc Enrotril-100 để tăng cường hệ miễn dịch cho gà.
- Bệnh Gumboro:
Gumboro là một bệnh do virus gây ra ở gà Mía trong độ tuổi từ 3 đến 10 tuần. Bệnh có thể lây lan từ gà bị ốm sang gà khỏe.
Các triệu chứng của bệnh bao gồm: gà uống nước nhiều, xao xác, mổ cắn nhau, cơ mậu co bóp nhanh, sốt cao, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột; phân trắng sau đó chuyển sang màu vàng trắng.
Để điều trị bệnh, cần tiêm thuốc bổ trợ sức khỏe, dung dịch điện giải và cầm máu; đồng thời kết hợp với axit amin và đường glucoza cho đàn gà.
- Bệnh đậu gà:
Bệnh đậu gà là một trong những bệnh phổ biến ở gia cầm Mía nếu điều kiện nuôi không đảm bảo vệ sinh. Đây là một căn bệnh do virus cúm gia cầm gây ra.
Các triệu chứng của bệnh thường giống với bệnh dịch tả. Gồm có một số dấu hiệu như mào tích tím sưng to, nước chảy từ mỏ, mũi, tiêu chảy...
Hiện tại vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh đậu gà. Để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh và giảm triệu chứng nhiễm trùng, có thể sử dụng một số loại kháng sinh như saigo-Nox Poultry với liều lượng 1g/1 lít nước. Cho gà uống trong 3 - 5 ngày và bổ sung thêm sulfat kẽm 1%.
Kết luận
Chăn thả gà mía trong vườn là một mô hình chăn nuôi hiệu quả và bền vững, giúp cải thiện năng suất, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm. Mô hình này cũng bảo vệ môi trường, tận dụng nguồn thức ăn tự nhiên và giảm lượng chất thải. Để phát triển mô hình, cần sự phối hợp giữa nhiều bên và nghiên cứu giống gà mới và công nghệ chăn nuôi tiên tiến.
Trên đây là bài viết nói về Hướng Dẫn Kỹ Thuật Nuôi Và Chăm Sóc Gà Mía Thả Vườn Đạt Hiệu Quả Cao. Chúng tôi rất quan tâm đến trải nghiệm của bạn và rất muốn nghe thêm về suy nghĩ và kinh nghiệm của bạn.
