Trong chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là với bà con nuôi gà mái đẻ, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc nâng cao năng suất trứng cũng như kéo dài thời gian đẻ ổn định. Gà mái nếu được ăn đúng loại thức ăn, đúng liều lượng và cung cấp đủ các chất cần thiết thì không những đẻ nhiều mà còn duy trì sức khỏe tốt trong suốt chu kỳ sản xuất. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết về chế độ ăn lý tưởng cho gà mái đẻ nhiều trứng và bền lâu, áp dụng thực tiễn từ kinh nghiệm tại các nông hộ và thông tin chính thống.
1. Vai Trò Của Dinh Dưỡng Trong Năng Suất Trứng Của Gà Mái
Gà mái đẻ cần lượng năng lượng lớn và thành phần dinh dưỡng đầy đủ để tạo thành trứng mỗi ngày. Nếu thiếu chất hoặc ăn không đủ lượng cần thiết, năng suất đẻ sẽ giảm nhanh chóng và khó phục hồi.
- Protein là nguyên liệu chính để hình thành lòng trắng, lòng đỏ và màng trứng. Thiếu protein, gà sẽ đẻ ít, trứng nhỏ, vỏ mỏng.
- Năng lượng từ tinh bột và chất béo giúp duy trì hoạt động sống và sản xuất trứng đều đặn.
- Khoáng chất như canxi, phốt pho rất quan trọng cho sự hình thành vỏ trứng và sự chắc khỏe của xương.
- Vitamin A, D3, E và nhóm B hỗ trợ quá trình sinh sản, nâng cao khả năng miễn dịch và tránh stress.
- Chất xơ và nước hỗ trợ tiêu hóa, ổn định hệ vi sinh đường ruột, giúp gà hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Chế độ ăn đúng chuẩn sẽ giúp gà không chỉ đẻ nhiều mà còn kéo dài thời gian khai thác trứng hiệu quả và giảm tỷ lệ bệnh tật.
2. Thành Phần Thức Ăn Cần Có Trong Khẩu Phần Cho Gà Mái Đẻ
Để đảm bảo gà mái có thể đẻ đều và bền, khẩu phần hàng ngày cần được thiết kế dựa trên nhu cầu sinh lý và giai đoạn tuổi.
- Ngô (40–50%): Nguồn năng lượng chính giúp gà hoạt động và tăng sản lượng trứng.
- Khô dầu đậu nành (15–20%): Cung cấp protein thực vật dễ tiêu hóa, hỗ trợ phát triển buồng trứng.
- Cám gạo hoặc cám mì (10–15%): Giúp tăng năng lượng và tạo vị ngon miệng cho thức ăn.
- Bột cá (5–8%): Nguồn đạm động vật chất lượng cao, bổ sung axit amin thiết yếu như lysine, methionine.
- Bột xương và bột vỏ sò (4–6%): Cung cấp canxi, phốt pho cần thiết cho vỏ trứng và hệ xương chắc khỏe.
- Premix vitamin và khoáng (1–2%): Cung cấp đầy đủ vi chất cần thiết cho quá trình đẻ trứng, chống còi cọc và tăng đề kháng.
- Dầu thực vật (1–2%): Bổ sung chất béo, giúp hấp thu vitamin tan trong dầu và nâng cao năng lượng khẩu phần.
Ngoài ra, bà con có thể bổ sung các loại rau xanh như rau muống, rau lang, bèo tấm giúp tăng chất xơ và tạo cảm giác ngon miệng, đặc biệt trong những ngày nắng nóng.
3. Cách Chia Bữa Ăn Và Lượng Ăn Hàng Ngày Cho Gà Mái
Việc chia bữa hợp lý giúp gà tiêu hóa tốt, tránh lãng phí thức ăn và giữ cho hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh. Gà mái đẻ nên được cho ăn theo lịch trình đều đặn hằng ngày.
- Cho ăn 2 lần/ngày: sáng sớm (6–7h) và chiều muộn (15–16h). Nếu trời nắng nóng, ưu tiên cho ăn sớm hơn.
- Lượng ăn trung bình từ 110–120g/con/ngày, điều chỉnh tăng hoặc giảm tùy theo khối lượng cơ thể và giai đoạn đẻ.
- Đảm bảo nước sạch, mát luôn có sẵn trong máng để gà uống tự do. Vào mùa hè, gà cần gấp đôi lượng nước so với bình thường.
- Trong giai đoạn gà đẻ rộ, bà con nên bổ sung thêm khoáng vi lượng và vitamin vào nước uống hoặc trộn vào cám để duy trì sức khỏe và sản lượng.
- Tránh thay đổi khẩu phần đột ngột hoặc dùng thức ăn ôi thiu, mốc vì dễ gây rối loạn tiêu hóa và giảm đẻ.
Tuân thủ lịch ăn uống đều đặn giúp gà duy trì ổn định hoạt động sinh sản và giảm hiện tượng ngừng đẻ sớm.
4. Bổ Sung Thức Ăn Tự Nhiên Tăng Chất Lượng Trứng
Một số nguyên liệu tự nhiên có thể được tận dụng tại nông hộ để tăng dưỡng chất cho trứng, cải thiện vỏ trứng và kéo dài chu kỳ đẻ của gà mái.
- Lá chùm ngây, rau ngót, rau muống: chứa nhiều vitamin A, C, sắt và chất chống oxy hóa tự nhiên.
- Tỏi tươi hoặc bột tỏi: giúp tăng miễn dịch, cải thiện tiêu hóa và giảm mùi hôi của phân.
- Giấm táo: pha vào nước uống để hỗ trợ tiêu hóa và cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Men vi sinh tự trộn từ cám gạo + rỉ mật + EM gốc: kích thích tiêu hóa, tăng hấp thụ dưỡng chất.
- Bột vỏ trứng, bột xương nghiền nhỏ: tận dụng phế phẩm nông hộ để bổ sung canxi tự nhiên.
Việc sử dụng nguồn nguyên liệu có sẵn giúp bà con tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo chất lượng trứng ổn định và an toàn.
5. Những Lưu Ý Khi Nuôi Gà Mái Đẻ Để Giữ Năng Suất Cao
Dinh dưỡng là yếu tố then chốt nhưng bà con cần phối hợp đồng bộ nhiều yếu tố để đạt hiệu quả cao trong chăn nuôi gà đẻ.
- Chọn giống gà mái tốt, có khả năng đẻ ổn định, phù hợp với điều kiện khí hậu và mô hình chăn nuôi của địa phương.
- Chuồng trại cần thông thoáng, khô ráo, đảm bảo ánh sáng tự nhiên hoặc bổ sung ánh sáng nhân tạo ít nhất 14–16 giờ/ngày.
- Đảm bảo vệ sinh máng ăn, máng uống hàng ngày, tránh nhiễm khuẩn ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
- Phòng bệnh bằng vắc xin định kỳ và theo dõi các dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời.
- Tránh thay đổi khẩu phần ăn, nguồn nước đột ngột, đặc biệt trong giai đoạn gà đang đẻ rộ vì dễ gây stress, sụt giảm năng suất.
Chăm sóc tốt về cả dinh dưỡng lẫn điều kiện sống sẽ giúp gà duy trì năng suất cao và ổn định trong thời gian dài.
Kết Luận
Để gà mái đẻ nhiều trứng và kéo dài thời gian đẻ hiệu quả, chế độ ăn đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Bà con cần đảm bảo khẩu phần ăn đầy đủ dưỡng chất, sử dụng nguyên liệu chất lượng và chia bữa hợp lý. Kết hợp với việc bổ sung các nguồn tự nhiên như rau xanh, men vi sinh, khoáng chất cùng môi trường nuôi đảm bảo vệ sinh và thông thoáng, bà con sẽ có thể nâng cao sản lượng trứng, đảm bảo hiệu quả kinh tế ổn định và lâu dài trong chăn nuôi. Đầu tư vào dinh dưỡng chính là đầu tư cho lợi nhuận bền vững.
