Chim cút là loài chim dễ nuôi và đang trở nên phổ biến. Tuy nhiên, có một số bệnh thường gặp ở chim cút, và việc không điều trị kịp thời có thể gây tổn thất cho cả đàn chim.
Mọi người chăm sóc chim cút nên biết cách nhận biết các bệnh thường gặp ở chim cút và cách điều trị. Một số bệnh không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất của chim mà còn có thể dẫn đến cái chết của chúng, ảnh hưởng đến toàn bộ đàn.
Trong quá trình chăm sóc, đàn chim cút có thể mắc phải các bệnh phổ biến. Các bệnh này có thể nhẹ nhàng hoặc nghiêm trọng. Tuy nhiên, có những bệnh có thể lan rất nhanh và gây tổn thương nghiêm trọng.
Chim cút, với sức đề kháng cao và hệ miễn dịch tốt, thường chống chọi với các bệnh truyền nhiễm. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc và tiêm phòng đầy đủ, công việc chăm sóc chim của trang trại có thể trở nên vô ích.
1. Các bệnh không truyền nhiễm
Các bệnh không lây nhiễm đối với chim cút chủ yếu phụ thuộc vào việc chăm sóc đàn chim. Một số bệnh lý có triệu chứng cấp tính. Tuy nhiên, nếu phát hiện và điều trị kịp thời, chúng có thể chữa khỏi. Trong một số trường hợp, việc tìm sự giúp đỡ từ thú y là cần thiết.
Các bệnh không lây nhiễm ở chim cút không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của chim, nhưng có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất trứng. Chim cút thường có dấu hiệu của các bệnh như rụng lông, thiếu máu, cắn, chấn thương, biến dạng vỏ trứng và sa vòi trứng.
Vi khuẩn, virus và ký sinh trùng có thể tấn công con chim cút và toàn bộ đàn. Vì vậy, hiểu rõ về các bệnh của chim cút, biểu hiện và cách điều trị là rất quan trọng để chuẩn bị sẵn sàng giữ cho đàn chim luôn khỏe mạnh và mang lại hiệu quả kinh tế cao.
1.1. Rụng lông
Đây là một vấn đề phổ biến, xuất phát từ việc chăm sóc chim không đạt chuẩn. Triệu chứng của bệnh rụng lông ở chim cút dễ nhận biết, ngay cả với người nuôi chim chưa có nhiều kinh nghiệm. Rụng lông thường xảy ra ở vùng lưng và đầu của chim cút, là biểu hiện duy nhất của căn bệnh này. Nguyên nhân có thể bao gồm thiếu chất dinh dưỡng cần thiết trong khẩu phần ăn, thiếu axit amin và iốt, hoặc điều kiện sống không tốt như gió lùa trong chuồng hoặc nhiệt độ không ổn định.
Triệu chứng rụng lông sẽ biến mất nhanh chóng sau khi người chăm sóc thực hiện các điều chỉnh cần thiết trong chế độ ăn uống và môi trường sống của chim. Thường không cần sự can thiệp của bác sĩ thú y.
2.2. Vỏ trứng bất thường của chim cút
Một vấn đề phổ biến khác mà nông dân có thể gặp phải là vỏ trứng bất thường của chim cút. Nguyên nhân của vấn đề này thường xuất phát từ dinh dưỡng, đặc biệt là việc cung cấp đủ canxi và vitamin D. Điều này rất quan trọng để đảm bảo khẩu phần ăn cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất.
Một cách khắc phục là bổ sung thêm thức ăn giàu canxi vào khẩu phần ăn, ví dụ như vỏ trứng nghiền nhỏ. Các bệnh do thiếu vitamin trong khẩu phần ăn có nhiều loại, từ biến dạng vỏ trứng, rụng lông đến các vấn đề về sức khỏe như thiếu máu và sa ống dẫn trứng. Những căn bệnh này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất trứng và thậm chí gây tử vong cho chim cút.
2. Các bệnh truyền nhiễm
Các bệnh phổ biến liên quan đến lây nhiễm yêu cầu biện pháp điều trị khẩn cấp. Cách điều trị và triệu chứng của bệnh lây nhiễm ở chim cút có những đặc điểm riêng. Một số bệnh không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể giảm thiểu thiệt hại.
Vi-rút thường gây ra triệu chứng cấp tính cho vật nuôi. Không phải tất cả các bệnh lý đều có thể chữa khỏi. Ví dụ, cúm gia cầm có thể lan rộng trong đàn chim cút. Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, việc tiêu hủy theo quy định là quan trọng.
Một số loài chim dễ bị tấn công bởi vi-rút. Đặc điểm của các bệnh này là tốc độ lây lan nhanh chóng và gây ra tử vong cho vật nuôi. Việc không có triệu chứng nhiễm bệnh không có nghĩa là con chim không mang các loại vi rút hay vi khuẩn.
2.1. Bệnh Newcastle và bệnh salmonellosis
Đây là hai căn bệnh thường gặp trên gia cầm, đều thuộc loại bệnh nguy hiểm và có thể gây tổn thất nghiêm trọng. Triệu chứng của bệnh Newcastle bao gồm: tình trạng bất động hoặc hôn mê, thở hổn hển, mắt mờ, vấn đề về phối hợp, hiếu chiến, cổ cong và đuôi xệ có cánh. Bệnh này có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với chim cút nếu không được điều trị kịp thời.
Salmonellosis cũng là một căn bệnh nguy hiểm, thường xuất phát từ các lỗi trong quá trình chăm sóc và bảo dưỡng chim. Hệ thống thông gió không tốt trong chuồng, cũng như thức ăn chất lượng kém là nguyên nhân chính khiến vi khuẩn lây lan trong cơ thể. Phân của chim sau khi đi tiêu có thể dẫn đến mối đe dọa cho sức khỏe của các loài chim khác trong trang trại.
* Phương pháp điều trị:
- Tiêm hoặc cho uống kháng thể chống Newcastle.
- Dùng kháng thể chống E.coli để dự phòng cho đàn chim cút.
- Chọn một trong các loại thuốc như CEFTIOFUR, FLORFENICOL, NORFLOXACIN nếu nghi ngờ đàn chim cút bị nhiễm khuẩn.
- Bổ sung vitamin, khoáng chất, men tiêu hóa vào khẩu phần ăn hàng ngày của đàn chim cút. Nếu nghi ngờ có triệu chứng tiêu chảy, bổ sung điện giải để tăng cường sức đề kháng cho đàn chim cút và giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Cân nhắc tiêm vắc xin phòng Newcastle cho đàn chim cút để dự phòng bệnh tật.
2.2. Bệnh thương hàn
Bệnh thương hàn là một loại bệnh do vi khuẩn Salmonellosis gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn phát triển trong hệ tiêu hóa gây tổn thương niêm mạc ruột, viêm ruột và xuất huyết. Trong trường hợp nặng, vi khuẩn có thể lan sang máu gây nhiễm trùng máu.
* Con đường lây nhiễm bệnh:
Chim cút nhiễm bệnh thương hàn thông qua đường tiêu hoá khi tiêu thụ thức ăn hoặc nước chứa vi khuẩn gây bệnh. Vi khuẩn sinh sống và phát triển trong niêm mạc ruột và hạch lâm ba ruột, sau đó tiết ra độc tố. Độc tố này tan vào nước, ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, gây biến chứng như tăng nhiệt độ và run rẩy. Bệnh thương hàn cũng có thể lây được lây truyền qua trứng khi chim mẹ bị nhiễm bệnh. Nếu nuôi gà và chim cút trong cùng môi trường, chim cút thường bị nhiễm từ gà bệnh.
* Triệu chứng chim cút khi bị nhiễm bệnh:
- Thời gian ủ bệnh từ 1-2 ngày, chim cút rụt lông, ít hoạt động, giảm ăn, uống nước nhiều.
- Thân nhiệt tăng, chim cút thở gấp, đứng rụt một chỗ.
- Phân chảy, màu trắng, giai đoạn cuối có lẫn máu.
- Bệnh thương hàn gây giảm từ 10 đến 30% tỷ lệ trứng ở chim mái đang đẻ. Trứng của chim cút bị bệnh sẽ nhọn, mềm và vỏ dính máu. Chim cút sau đó sẽ chết sau 3-5 ngày.
- Cút con đi phân chảy màu trắng, mắt trì trệ, chân khô, lông rối, cánh xơ rồi chết.
* Cách phòng bệnh thương hàn trên chim cút hiệu quả:
- Thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh an toàn sinh học.
- Tạo môi trường chuồng nuôi sạch sẽ.
- Cung cấp đầy đủ thức ăn, tránh cho ăn thức ăn ẩm mốc.
- Đảm bảo nước uống sạch và được cung cấp đều đặn.
Vệ sinh, sát trùng định kỳ toàn bộ chuồng nuôi và tường chuồng bằng các chất sát trùng như Bio Xide, Bio Dine hoặc Cloramin T 0,5 - 2%...
* Điều trị bệnh thương hàn:
Khi chim cút mắc phải bệnh thương hàn, cần thực hiện điều trị bằng việc sử dụng thuốc pha chung vào nước uống liên tục trong khoảng 3-5 ngày. Có một số loại thuốc có thể sử dụng như sau:
- Neotesol 5g/lít nước uống.
- Amfuridon 12g/lít nước uống.
- Neo-Terramycin 1g/lít nước uống.
- Chlotetrasol 5mg/lít nước.
Trong quá trình điều trị, cần bổ sung Vitamin B1, C, K để hỗ trợ sức khỏe cho chim cút. Để giảm tổn thương cho niêm mạc tiêu hóa, hãy cung cấp thức ăn mềm dễ tiêu như thức hỗn hợp dạng bột.
Bệnh thương hàn là một trong những căn bệnh phổ biến khi chăn nuôi chim cút. Để bảo vệ đàn chim khỏi bệnh tật, quan trọng phải thực hiện công tác phòng bệnh đúng cách.
Hạn chế tiếp xúc với gián và các loài động vật gặm nhấm.
Áp dụng nguyên tắc chăn nuôi một chiều, cùng vào cùng ra.
Dọn dẹp sạch sẽ và sát trùng dụng cụ chăn nuôi sau mỗi lần xuất chuồng, để chuồng trống ít nhất 10 - 15 ngày trước khi nuôi lại.
Lưu ý! Khi phát hiện bệnh thương hàn trong đàn bà con cần phải áp dụng các biện pháp như là:
- Tách riêng chim bị ốm để điều trị và hạn chế ra vào chuồng.
- Phun sát trùng và tiêu độc khu vực chăn nuôi đều đặn 2-3 lần trong tuần đầu.
- Đối với chuồng nuôi có chim mắc bệnh, cần phun sát trùng và duy trì trong 5-7 ngày, sau đó thu gom và xử lý phân rác và chất rắn trong chuồng.
- Rửa sạch chuồng và dụng cụ chăn nuôi, để khô và phun sát trùng 2 lần, cách nhau 10-15 ngày.
- Để tăng cường sức đề kháng cho đàn chim cút, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và bổ sung các sản phẩm sinh học hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch.
Máy Ấp Trứng Hào Quang chúc bà con chăn nuôi chim cút thành công và hiệu quả!
