Chim bồ câu là một loài chim dễ nuôi, mang lại giá trị kinh tế cao và được nhiều người ưa chuộng. Ngoài ra chim bồ câu là một loại vật nuôi có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt phù hợp cho người già, người mới ốm dậy và trẻ em suy dinh dưỡng. Đây là loài chim dễ nuôi, thân thiện và ít gặp vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, để nuôi chim bồ câu hiệu quả, cần tuân thủ các quy trình kỹ thuật nuôi chim bồ câu sau đây.
1. Lựa chọn con giống
Để nuôi bồ câu hiệu quả, bà con cần chọn những con giống khỏe mạnh, lông mượt, không mắc bệnh tật, dị tật và lanh lợi. Chim nên đạt từ 4 - 5 tháng tuổi để bắt đầu sinh sản.
Bà con có thể phân biệt trống và mái dựa trên ngoại hình: Ở con trống, đầu thô, có phản xạ gù mái khi thành thục, khoảng cách giữa 2 xương chậu hẹp.
Con mái thường có kích thước nhỏ hơn, đầu nhỏ và mảnh mai, cùng với khoảng cách giữa hai xương chậu rộng.
Một cặp chim bồ câu sinh sản có thể được sinh sản được trong khoảng 5 năm đổ lại, tuy nhiên sau 3 năm, khả năng sinh sản của chim có thể giảm, cần phải thay thế.
2. Xây dựng chuồng nuôi cho chim
Chuồng nuôi cá thể (Nuôi chim sinh sản từ 6 tháng tuổi trở lên): Mỗi cặp chim trống mái sinh sản được nuôi trong một ô chuồng.Kích thước của mỗi ô chuồng: Chiều cao 40 cm, chiều sâu 60 cm, chiều rộng 50 cm.
Chuồng nuôi quần thể (Nuôi chim hậu bị sinh sản từ 2 - 6 tháng tuổi): Kích thước của một gian: Chiều dài 6m, chiều rộng 3.5m, chiều cao 5.5m (bao gồm mái). Mật độ nuôi chim thả là từ 10 - 14 con/m2.
Chuồng nuôi chim thịt (Nuôi vỗ béo thương phẩm từ 21 - 30 ngày tuổi) có cấu trúc giống như chuồng nuôi cá thể, nhưng được thiết kế để nuôi và bảo quản chim thịt trong thời gian từ 21 đến 30 ngày tuổi. Yêu cầu về chuồng nuôi: Phải đảm bảo có ánh nắng mặt trời, khô ráo, thông thoáng, sạch sẽ, yên tĩnh và có thể tránh được gió lùa và mưa.
Ổ đẻ: Kích thước đường kính 20 - 25cm x cao 7 - 8cm. Trong giai đoạn nuôi con, chim bồ câu sau khi đẻ, mỗi cặp cần hai ổ: một ổ đẻ và ấp trứng ở trên, một ổ để nuôi con ở dưới. Ổ có thể được làm từ gỗ, nhựa, cần đảm bảo khô ráo, sạch sẽ và vệ sinh bằng việc thay rửa thường xuyên.
Máng ăn cho một cặp chim bố mẹ: Kích thước dài 15cm x rộng 5cm x sâu 5 - 10cm. Nên đặt máng ăn ở vị trí tránh chim gây bẩn, tránh ẩm ướt và giảm rủi ro thức ăn rơi ra ngoài. Có thể sử dụng máng bằng tre hoặc tôn.
Kích thước máng uống cho một cặp chim bố mẹ: Đường kính 5 - 6cm x cao 8 - 10cm. Máng uống cần tiện lợi và sạch sẽ. Có thể sử dụng đồ hộp như lon nước giải khát, lon bia hoặc cốc nhựa.
Máng chứa thức ăn bổ sung: Trong việc nuôi nhốt, cần cung cấp chất khoáng, sỏi, muối. Kích thước máng chứa thức ăn bổ sung tương tự máng uống, nên làm từ gỗ hoặc nhựa, tránh sử dụng kim loại. Đồng thời, trong chuồng nuôi chim bồ câu, cần có máng ăn, máng uống và máng chứa thức ăn bổ sung.
Chuồng nuôi chim cần được thiết kế thoáng mát, và cần phải có độ đảm bảo về việc cung cấp ánh sáng cho chim. Đối với miền Bắc trong mùa Đông với ánh sáng ngắn ban ngày, có thể lắp đèn 40w chiếu sáng vào ban đêm (đối với quy mô lớn), với cường độ ánh sáng khoảng 4 - 5 w/m2 nền chuồng trong khoảng thời gian 3 - 4 giờ mỗi ngày.
3. Chăm sóc và nuôi dưỡng chim bồ câu
Để chăm sóc chim bồ câu tốt, bà con cần đảm bảo cung cấp thức ăn đầy đủ, đặc biệt là cám tổng hợp. Bên cạnh đó, có thể cho chim ăn bắp, đậu xanh hột, lúa trộn với một ít thức ăn công nghiệp dành cho gà, vịt (thịt, đẻ).
Chế độ ăn uống của chim nên được chia thành 2 - 3 bữa/ngày. Lượng thức ăn trung bình cho mỗi con chỉ từ 0,1 - 0,15g.
Khi pha chế thức ăn cho chim, có thể sử dụng tỷ lệ sau: 40% đậu xanh, 30% bắp hạt sống, 20% gạo lứt và 10% lúa trộn đều với nhau. Có thể kết hợp gạo, lúa và cám gà để giảm lượng đậu xanh và chi phí thức ăn.
Ngoài ra, cần bổ sung chất khoáng và vôi vào khẩu phần ăn của chim để hỗ trợ quá trình sinh sản và giữ cho chim luôn khỏe mạnh.
Chuồng nuôi cần có máng nước luôn đầy để chim có thể uống suốt ngày. Nước phải được thay đổi hàng ngày, sạch sẽ, không màu và không mùi. Có thể bổ sung Vitamin và kháng sinh vào nước uống khi cần thiết, trung bình mỗi con bồ câu cần khoảng 50 - 90ml nước mỗi ngày.
Trong quá trình nuôi dưỡng, khi chim đã ghép đôi và quen với lồng và ổ, chim sẽ bắt đầu đẻ. Khi quả trứng đã mổ vỏ mà chim không đạp vỏ trứng để chui ra, bạn cần can thiệp bằng cách bóc vỏ trứng để giúp chim non không bị kẹt trong trứng.
Khi chim non đã được 7 - 10 ngày tuổi, bạn có thể tiến hành cho chim vào ổ đẻ thứ hai. Sau khi tách mẹ, ổ đẻ cũ cần được rửa sạch, phơi khô trước khi sắp xếp lứa đẻ tiếp theo.
Sau khi chim non đạt 28 - 30 ngày tuổi, bạn có thể tách chúng ra khỏi mẹ. Giai đoạn này chim còn yếu, khả năng miễn dịch và tiêu hóa kém, dễ mắc bệnh. Do đó, cần bổ sung Vitamin A, B, D, các chất kháng sinh vào nước uống để hỗ trợ sức khỏe xương, tiêu hóa và chống lại các bệnh tật cho chim.
4. Phòng bệnh cho chim bồ câu
Cách phòng bệnh cho chim bồ câu Để đảm bảo sức khỏe cho chim bồ câu, bà con cần chú ý đảm bảo chúng được ăn sạch và uống nước sạch. Việc duy trì vệ sinh trong chuồng trại và môi trường sống của chim là rất quan trọng, cần thực hiện vệ sinh và tiêu độc định kỳ.
Khi có dịch bệnh xảy ra, cần phát hiện sớm chim bệnh để cách ly điều trị hoặc xử lý, nhằm ngăn chặn lây nhiễm cho đàn chim. Hơn nữa, khi có vacxin phòng bệnh như vacxin phòng bệnh giả lao, cần tổ chức tiêm vacxin cho đàn chim trưởng thành để phòng tránh bệnh tật. Trong giai đoạn 3 - 10 ngày tuổi, nên tiêm vắc-xin Lasota hoặc ND.IB, sau 2 tuần tiêm lại lần 2.
Tiếp theo, mỗi 1 - 2 tháng cần tiêm một liều vắc-xin ND.IB (hoặc Lasota) để phòng bệnh Niu-cát-xơn và viêm phế quản truyền nhiễm (tuân thủ liều lượng hướng dẫn).
Để bảo vệ bồ câu trên 1 tháng tuổi khỏi bệnh Niu-cát-xơn, phương pháp tốt nhất là tiêm vắc-xin nhũ dầu với liều 0,3 ml/con. Sau khi qua 10 ngày tuổi, cần tiêm chủng đậu cho bồ câu theo hướng dẫn và liều lượng tương tự như cho gà. Định kỳ 2 - 3 tuần, đặc biệt khi thời tiết thay đổi, nên cho uống kháng sinh trong 3 ngày, có thể sử dụng các loại kháng sinh như: Để phòng tránh bệnh tiêu chảy và bệnh hô hấp do vi khuẩn, có thể sử dụng Pharamox G, Pharmequin, Ampicol, Pharamox (1g/1lít nước uống); Enroflox 5% (2g/1lít nước uống); Pharmequin-max (pha 1g/2 lít nước uống); Pharcolivet, Ampi-coli pharm (pha 10g/2,5 lít nước uống).
Để tẩy giun sán, cần thực hiện 2 lần mỗi năm bằng cách sử dụng Decto-pharm (1g/1,5kg thể trọng để tẩy giun, sán dây), Pharcado (2g/4kg thể trọng để tẩy giun, sán dây) hoặc Pharcaris (pha 10g/25 - 30kg thể trọng để tẩy giun tròn).
Kết luận
Nuôi chim bồ câu là một mô hình chăn nuôi hiệu quả, mang lại giá trị kinh tế cao và phù hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên, để thành công trong việc nuôi chim bồ câu, cần chú trọng đến kỹ thuật nuôi, bao gồm cách chăm sóc, xây dựng chuồng trại và phòng bệnh.
Lưu ý:
- Chọn giống: Nên chọn mua chim giống khỏe mạnh, không có dấu hiệu bệnh tật, có nguồn gốc rõ ràng.
- Chuồng nuôi: Chuồng nuôi cần được xây dựng ở nơi cao ráo, thoáng mát, tránh gió lùa và mưa tạt, đảm bảo đủ diện tích cho chim sinh sống.
- Thức ăn: Cung cấp cho chim thức ăn có chất lượng tốt, đảm bảo vệ sinh, bổ sung thêm các loại rau xanh, grit (sỏi) và vitamin.
- Vệ sinh: Vệ sinh chuồng trại thường xuyên để phòng ngừa dịch bệnh. Phòng bệnh: Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin cho chim theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
Chúc bà con nông dân chăn nuôi chim bồ câu thành công, đạt được năng suất cao!
